โครงการหาบเร่ เสน่ห์ย่าน โอกาสทองของเมือง
“หาบเร่แผงลอย เป็นเหรียญสองด้านของปัญหาและโอกาสในการบริหารจัดการเมือง”
โครงการนี้เป็นโครงการศึกษาและทดลองเชิงนวัตกรรมการบริหารจัดการหาบเร่แผงลอยในกรุงเทพมหานคร ซึ่งเป็นการขยายผลการศึกษาประเด็นย่อยในโครงการเมืองเดินได้-เมืองเดินดี ประกอบกับกระแสความสนใจสาธารณะและสถานการณ์ความตระหนักรู้ระดับเมือง เพื่อค้นหาทางออก ข้อเสนอแนะ รวมไปถึงแนวทางการจัดการที่ยั่งยืนและรอบด้าน ผ่านการออกแบบอย่างมีส่วนร่วมและการวิจัยเชิงทดลองนวัตกรรมจริงในพื้นที่นำร่องจริง
ทั้งนี้ หาบเร่แผงลอยเป็นรูปแบบการค้าที่อยู่คู่กับสังคมไทยมายาวนาน พัฒนาการมาตั้งแต่สมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น เรื่อยมาจนถึงปัจจุบันจนกลายเป็นอาชีพ และเป็นแหล่งเศรษฐกิจที่สำคัญของเมือง หาบเร่แผงลอยจึงถือเป็นแหล่งซื้อขายสินค้าราคาเข้าถึงได้สำหรับคนทุกกลุ่ม โดยเฉพาะการเป็นแหล่งอาหารที่เข้าถึงได้ง่ายในเมือง ขณะเดียวกันกลับถูกจัดว่าเป็นเศรษฐกิจนอกระบบของเมือง และมีผลวิจัยที่ว่า แผงลอยทำให้ถนนมีชีวิตชีวา แต่บางคนก็ไม่ชอบเพราะมองว่าสกปรกและเกะกะ ดังนั้นหาบเร่แผงลอยในบริบทเมืองจึงเปรียบเสมือนเหรียญสองด้านของการพัฒนาเมือง เป็นทั้งปัญหา และโอกาสที่ต้องได้รับการบริหารจัดการอย่างรอบด้านและยั่งยืน
การคงอยู่ของหาบเร่แผงลอยในปัจจุบัน สะท้อนแง่มุม ปัญหา และบทบาทความสำคัญในหลากหลายมิติ ทำให้เห็นว่าการจัดการปัญหาหาบเร่แผงลอยต้องมองอย่างรอบด้านมากกว่าวิธีการมองปัญหาเรื่องนี้ตามระเบียบหรือกฎเกณฑ์ด้านใดด้านหนึ่งเท่านั้น ดังนั้นความซับซ้อนของการบริหารจัดการให้มีประสิทธิภาพ คือการพลิกหาบเร่แผงลอยให้เป็นองค์ประกอบที่สร้างโอกาสให้กับเมือง มีความเป็นระเบียบเรียบร้อย และสร้างเสน่ห์ให้ย่านช่วยเติมความมีชีวิตชีวาของถนน เป็นทั้งแหล่งอาหารของคนเมือง สายตาเฝ้าระวัง และเป็นฟองน้ำช่วยดูดซับอัตราการว่างงาน
UddC จึงได้ทำการศึกษาวิจัยทั้งในเชิงของการออกแบบการบริหารจัดการ กลไกทางด้านผังเมือง การคลัง และโมเดลธุรกิจ รวมถึงการการออกบย่าน/เมืองที่นับรวมหาบเร่แผงลอยเป็นประเด็นในการออกแบบ ซึ่งถ่ายทอดเป็นแบบจำลองของการบริหารจัดการหาบเร่แผงลอยในระดับพื้นที่ อาทิ ในพื้นที่อารีย์-ประดิพัทธ์ ถูกสะท้อนในรูปแบบองค์ประกอบของเมืองงที่สรรค์สร้างความเป็นย่านและบทบาททางสังคมอื่น ๆ มากกว่าแค่พื้นที่ขายอาหารในเมือง นอกจากนี้เราได้ทดลองออกแบบนวัตกรรมในเชิงของการบริหารจัดการในระดับย่านที่มีความเฉพาะของกรุงเทพฯ เช่น ถนนเยาวราช และถนนข้าวสาร
PROJECT FACT
Project Name : โครงการหาบเร่ เสน่ห์ย่าน โอกาสทองของเมือง
Program / Role : การวิจัย